اولاپاریب

آنزیم‌های پلی (ADP-ribose) پلیمراز (PARP) نقش مهمی در تنظیم فرآیندهای سلولی مختلف دارند که در درجه اول مربوط به تعمیر DNA و حفظ پایداری ژنومی است. در اینجا برخی از عملکردهای کلیدی آنزیم های PARP در سلول های بدن آورده شده است:

ترمیم DNA: آنزیم های PARP در ترمیم DNA آسیب دیده نقش دارند. هنگامی که رشته های DNA توسط عوامل مختلف از جمله قرار گرفتن در معرض تشعشعات، مواد شیمیایی یا سایر عوامل استرس زای محیطی شکسته می شوند یا آسیب می بینند، آنزیم های PARP در تشخیص آسیب و جذب پروتئین های ترمیم کننده در محل نقش دارند. آنها ترمیم شکستگی های تک رشته ای در DNA را از طریق فرآیندی به نام ترمیم برداشتن پایه تسهیل می کنند.

آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده سلولی): آنزیم های PARP همچنین در تنظیم آپوپتوز، فرآیند مرگ برنامه ریزی شده سلولی، نقش دارند. هنگامی که آسیب DNA گسترده باشد و به اندازه کافی قابل ترمیم نباشد، فعال سازی PARP می تواند باعث آپوپتوز شود تا سلول آسیب دیده را از بین ببرد و از انتشار جهش های مضر جلوگیری کند.

تنظیم رونویسی: برخی از آنزیم های PARP در تنظیم بیان ژن نقش دارند. آنها می توانند ساختار کروماتین را تغییر دهند و با فاکتورهای رونویسی تعامل داشته باشند و بر رونویسی ژن های خاص تأثیر بگذارند.

پاسخ به استرس سلولی: آنزیم های PARP می توانند در پاسخ به اشکال مختلف استرس سلولی، مانند آسیب DNA یا استرس اکسیداتیو، فعال شوند. فعال‌سازی آن‌ها باعث ایجاد مجموعه‌ای از رویدادها برای ترمیم آسیب و محافظت از یکپارچگی سلول می‌شود.

درسال 2014، سازمان غذا و دارو آمریکا FDA مجوز استفاده از یک داروی مهارکننده PARP را برای درمان سرطان تخمدان پیش رفته مربوط به ژن BRCA صادر کرد.این دارو الاپاریب نام دارد .

مکانیسم اثر:

اولاپاریب دارویی است که متعلق به دسته ای از داروها به نام مهارکننده های پلی (ADP-ribose) پلیمراز (PARP) است. در درمان انواع خاصی از سرطان، به ویژه سرطان تخمدان و سینه استفاده می شود. اولاپاریب با بهره‌برداری از کمبودهای ترمیم DNA که در برخی از سلول‌های سرطانی وجود دارد، کار می‌کند و آن‌ها را مستعد آسیب به DNA می‌کند و در نهایت منجر به مرگ سلولی می‌شود. در اینجا نحوه استفاده از اولاپاریب برای درمان سرطان آمده است:

هدف قرار دادن جهش های BRCA: اولاپاریب به ویژه در درمان سرطان مرتبط با جهش های ژن BRCA موثر است. BRCA1 و BRCA2 ژن هایی هستند که مسئول ترمیم آسیب DNA هستند. جهش در این ژن ها می تواند منجر به مکانیسم های معیوب ترمیم DNA شود و سلول های سرطانی را بیشتر به مسیرهای ترمیم جایگزین، از جمله مسیر PARP متکی کند. اولاپاریب به طور خاص آنزیم های PARP را مهار می کند و از ترمیم موثر DNA سلول های سرطانی با جهش های BRCA جلوگیری می کند. این منجر به تجمع آسیب DNA و در نهایت مرگ سلولی می شود.

کشندگی مصنوعی: اولاپاریب مفهومی را القا می کند که به عنوان کشندگی مصنوعی شناخته می شود، به این معنی که وقتی سلول های سرطانی از قبل دارای یک نقص ژنتیکی خاص (مانند جهش BRCA) هستند، مهار فرآیند مرتبط دیگر (PARP) برای این سلول ها کشنده می شود اما برای سلول های طبیعی کمتر مضر است. . این سمیت انتخابی، اولاپاریب را به گزینه ای ارزشمند برای درمان سرطان هایی با آسیب پذیری های ژنتیکی خاص تبدیل می کند.

درمان نگهدارنده: Olaparib اغلب به عنوان درمان نگهدارنده در بیماران مبتلا به سرطان تخمدان و پستان که به درمان های اولیه مانند شیمی درمانی یا جراحی پاسخ داده اند استفاده می شود. با هدف قرار دادن سلول های سرطانی باقیمانده و جلوگیری از ترمیم آسیب DNA به طور موثر به تاخیر یا جلوگیری از عود سرطان کمک می کند.

افزایش بقای بدون پیشرفت: کارآزمایی‌های بالینی نشان داده‌اند که اولاپاریب می‌تواند به طور قابل‌توجهی بقای بدون پیشرفت را در بیماران مبتلا به سرطان تخمدان و سینه جهش یافته با BRCA، و همچنین برخی دیگر از انواع سرطان با نقص‌های ترمیم DNA افزایش دهد.

موارد مصرف:

سرطان تخمدان: در بیماران مبتلا به سرطان تخمدان پیشرفته همراه با جهش های ژنتیکی خاص (مانند BRCA1 یا BRCA2) که به شیمی درمانی مبتنی بر پلاتین قبلی پاسخ داده اند.

سرطان سینه: به طور خاص، برای بیماران مبتلا به سرطان سینه متاستاتیک و جهش های خاص BRCA.

سرطان پانکراس: برای بیماران مبتلا به سرطان پانکراس متاستاتیک مرتبط با جهش های ژنتیکی خاص.